ყვარლის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ახალსოფლის მიდამოებში მდებარე ძველი გავაზის ღვთისმშობლის ეკლესია საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი ქრისტიანული ტაძარია. VI საუკუნეში აგებული ეს ნაგებობა კახეთის რეგიონის მნიშვნელოვან არქიტექტურულ ძეგლს წარმოადგენს.
ისტორია და არქიტექტურა
ტაძარი ტეტრაკონქის ტიპის ჯვარ-გუმბათოვანი ნაგებობაა, რომელიც რიყის ქვითაა აშენებული. ცენტრალურ კვადრატს ოთხივე მხრიდან ნალისებრი ფორმის აფსიდები ერტყმის. თავდაპირველი არქიტექტურული იერსახე დროთა განმავლობაში რამდენჯერმე შეიცვალა. VIII-IX საუკუნეებში აიგო რვაწახნაგა გუმბათის ყელი, რომელშიც სამი სარკმელია გაჭრილი - აღმოსავლეთით, დასავლეთით და სამხრეთით.
რესტავრაციის ისტორია
1852 წელს თავადმა ივანე ამილახვარმა ჩაატარა ტაძრის მნიშვნელოვანი სარეაბილიტაციო სამუშაოები. XX საუკუნის დასაწყისში ეკლესია კვლავ განაახლეს, თუმცა ყველაზე მასშტაბური სარესტავრაციო სამუშაოები 1985-1987 წლებში განხორციელდა. ამ დროს მოიხსნა გვიანდელი ნალესობა, აღდგა თავდაპირველი სარკმლები და შეიცვალა სახურავი. 2008 წელს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ დაამონტაჟა ახალი ღარისებრი კრამიტის სახურავი.
ტაძრის აღწერილობა
ეკლესიას ორი შესასვლელი აქვს - დასავლეთიდან და სამხრეთიდან. ორივე კარი ნალისებრი თაღითაა დასრულებული. გარშემოსასვლელი, რომელიც მოგვიანებით მიაშენეს, თავდაპირველად მთელ ტაძარს ერტყმოდა გარს, თუმცა დღეს მხოლოდ ნაწილობრივაა შემორჩენილი. გარშემოსასვლელის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში ორი მცირე, აფსიდიანი სათავსოა მოწყობილი.
პრაქტიკული ინფორმაცია
მისვლა: ტაძრამდე მისასვლელად საჭიროა ყვარლის მუნიციპალიტეტის სოფელ ახალსოფლამდე ჩასვლა. გზა მოასფალტებულია და მთელი წლის განმავლობაში მისადგომია.
საუკეთესო დრო ვიზიტისთვის: ეკლესიის მონახულება წლის ნებისმიერ დროს შეიძლება. გაზაფხულზე და შემოდგომაზე განსაკუთრებით სასიამოვნო ამინდებია. ზაფხულში შუადღის საათებში შესაძლოა ძალიან ცხელოდეს.
არქეოლოგიური მნიშვნელობა
1971 წელს ტაძრის ეზოში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩნდა 35 სამარხი, სადაც X-XVIII საუკუნეების არტეფაქტები გამოვლინდა. ეს აღმოჩენები მოწმობს, რომ ტაძარი საუკუნეების განმავლობაში მნიშვნელოვან სარწმუნოებრივ ცენტრს წარმოადგენდა.
ხშირად დასმული კითხვები
როდის არის ეკლესია ღია მნახველებისთვის?
ეკლესია ღიაა დილის საათებიდან დაღამებამდე.
არის თუ არა შესაძლებელი ეკლესიის შიდა სივრცის დათვალიერება?
დიახ, შესაძლებელია ტაძრის შიდა სივრცის დათვალიერება, თუმცა სასურველია წინასწარ დაუკავშირდეთ ადგილობრივ მეთვალყურეს.
არის თუ არა აუცილებელი გიდის აყვანა?
გიდის აყვანა აუცილებელი არ არის, თუმცა რეკომენდებულია უკეთ გაეცნოთ ტაძრის მდიდარ ისტორიას.
არის თუ არა მოწესრიგებული მისასვლელი გზა?
დიახ, ტაძრამდე მისასვლელი გზა მოწესრიგებულია და მანქანით მისვლა მთელი წლის განმავლობაში შესაძლებელია.
არის თუ არა ავტოსადგომი ეკლესიასთან?
დიახ, ეკლესიის მიმდებარედ არის მცირე ზომის ავტოსადგომი.
