ხორნაბუჯის ციხე-სიმაგრე ისტორიული ძეგლია, რომელიც კახეთში, დედოფლისწყაროდან ჩრდილოეთით 4 კილომეტრში მდებარეობს. მაღალ კლდოვან მთაზე აღმართული ეს გრანდიოზული ნაგებობა ალაზნის ველს გადაჰყურებს და საუკუნეების განმავლობაში კახეთის ერთ-ერთ უმთავრეს სტრატეგიულ პუნქტს წარმოადგენდა.
პრაქტიკული ინფორმაცია
მდებარეობა: დედოფლისწყარო, კახეთი საუკეთესო დრო მოსანახულებლად: გაზაფხული (აპრილი-მაისი) და შემოდგომა (სექტემბერი-ოქტომბერი) მისასვლელი გზა: დედოფლისწყაროდან მანქანით 6 წუთის სავალზე, გზა მოასფალტებულია
შესვლა: უფასო
ვიზიტის ხანგრძლივობა: 1-2 საათი
აუცილებელი ნივთები: მოხერხებული ფეხსაცმელი
ისტორია
ხორნაბუჯის ციხე-სიმაგრე V საუკუნიდან იღებს სათავეს, როდესაც მეფე ვახტანგ გორგასალმა აქ საეპისკოპოსო კათედრალი დააარსა. სახელწოდება "ხორნაბუჯი" ძველ სპარსულად "მზის საყრდენს" ნიშნავს, რაც მის განსაკუთრებულ მნიშვნელობაზე მიუთითებს.
საუკუნეების განმავლობაში ციხე სხვადასხვა მმართველის რეზიდენციას წარმოადგენდა. VIII საუკუნიდან იგი ჰერეთის სამთავროს ეკუთვნოდა, XII საუკუნეში კი, თამარ მეფის დროს, განსაკუთრებულ აყვავებას მიაღწია. სწორედ ამიტომ ხალხში მას ხშირად "თამარის ციხესაც" უწოდებენ.
არქიტექტურა
ხორნაბუჯის ციხე-სიმაგრის კომპლექსი რამდენიმე მნიშვნელოვანი ნაწილისგან შედგება. მის მთავარ ნაწილს წარმოადგენს ციტადელი, ანუ "თავადი ციხე", რომელშიც მრავალი სათავსო და დერეფანია განთავსებული. კომპლექსში ასევე შედის ქვედა ციხე, რომელსაც "სახაზინოს" უწოდებდნენ და სპეციალურ თავდაცვით ნაგებობას წარმოადგენდა. ციხე-სიმაგრის ტერიტორიაზე ორი ისტორიული წყალსაცავია შემორჩენილი. თავდაცვით სისტემას ამყარებდა საბრძოლო კოშკები და გალავანი, ხოლო მიწისქვეშა გვირაბები და გადასასვლელები კომპლექსის მნიშვნელოვან ნაწილს შეადგენდა. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ისტორიული კარიბჭე სათოფურებით.
არქეოლოგია
1970 წელს ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მრავალი საინტერესო არტეფაქტი აღმოჩნდა. მათ შორის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შუა საუკუნეების კარიბჭის ნაშთები და მიწისქვეშა აკლდამები. გათხრების დროს აღმოჩენილ იქნა როგორც მოჭიქული, ისე მოუჭიქავი ჭურჭელი. არქეოლოგებმა ასევე მიაკვლიეს რკინის ისრისპირებს, ქვის ყუმბარებსა და ძველ მონეტებს.
როგორ დავგეგმოთ ვიზიტი
ციხის დასათვალიერებლად საუკეთესო დროა დილის ან საღამოს საათები, განსაკუთრებით ზაფხულში. მოემზადეთ დაახლოებით 1-2 საათიანი სეირნობისთვის. ტერიტორიაზე არ არის კვების ობიექტები, ამიტომ თან იქონიეთ წყალი და საჭიროების შემთხვევაში საკვებიც.
ხშირად დასმული კითხვები
რატომ ეწოდება "თამარის ციხე"?
XII საუკუნეში, თამარ მეფის დროს, ციხემ განსაკუთრებული მნიშვნელობა შეიძინა და აყვავების ხანა გამოიარა.
როგორ მივიდეთ ციხემდე?
დედოფლისწყაროდან მანქანით 6 წუთში მისასვლელია. გზა მოასფალტებულია და ადვილად სავალი.
არის თუ არა შესაძლებელი ზამთარში მონახულება?
კი, თუმცა გაითვალისწინეთ, რომ ზამთარში გზა შეიძლება რთულად სავალი იყოს. უმჯობესია თბილ სეზონზე ვიზიტი.
არის თუ არა გიდის მომსახურება ხელმისაწვდომი?
ადგილზე გიდის მომსახურება არ არის, თუმცა დედოფლისწყაროს ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრში შეგიძლიათ წინასწარ მოითხოვოთ გიდი.
შეიძლება თუ არა ფოტოების გადაღება?
დიახ, ფოტოგადაღება თავისუფლად შეიძლება როგორც ციხის ტერიტორიაზე, ისე მისი მიდამოებიდან.
რამდენი დრო დასჭირდება დათვალიერებას?
საშუალოდ 1-2 საათი საკმარისია მთელი კომპლექსის დასათვალიერებლად.
არის თუ არა პარკინგი ხელმისაწვდომი?
კი, ციხესთან არის უფასო პარკინგის ადგილი.
