აღმოაჩინეთ სვანეთი

სვანეთი ზამთარში

სვანეთის კავკასიონის ქედთან სიახლოვის გამო, ზამთარი ამ მხარეში დიდთოვლობით და დაბალი ტემპერატურით გამოირჩევა. თუმცა მეორე მხრივ, ეს იდეალურ პირობებს ქმნის ზამთრის კურორტების და განაკუთრებით, ზამთრის სპორტის მოყვარულთათვის.

ზამთარში სვანეთში განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს ქალაქი მესტია და კურორტები, თეთნულდი და ჰაწვალი. ალპინისტებისთვის თუ მოთხილამურეებისთვის ზამთარში სვანეთი იდეალური მარშრუტია იმისთვის, რომ ისიამოვნო მწვერვალების დაპყრობითა და სხვადასხვა სირთულის დონის მქონე სასრიალო ტრასებით. თუმცა გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ზამთარში მთიდან დაშვება ან მთაზე ასვლა ზვავსაშიშროებასთანაც კავშირდება, ამიტომ სვანეთი ზამთრის სეზონზე უფრო მეტად პროფესიონალი და გამოცდილი სპორტსმენებისთვისაა განკუთვნილი.

ქვემო სვანეთი

სვანეთის ისტორიული მხარე, ზემო და ქვემო სვანეთად იყოფა და ადმინისტრაციულად, ისინი სხვადასხვა კუთხეებში ერთიანდებიან (სამეგრელო ზემო სვანეთი და რაჭა–ლეჩხუმი ქვემო სვანეთი). ზემო და ქვემო სვანეთი ერთმანეთისგან სვანეთის ქედით და მასზე გამავალი ლატფარის უღელტეხილით იყოფა. ქვემო სვანეთის ცენტრი ლენტეხია და ტერიოტრიულად მხარე ცხენისწყლის ხეობას და მურის ხიდს მოიცავს.

ქვემო სვანეთი, ზემო სვანეთის მსგავსად, კლდოვანი და რთული რელიეფით გამოირჩევა. ეს ისტორიული მხარე განსაკუთრებით პოპულარულია კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებით, როგორიცაა ფაყის ღვთისმშობლის მიძინების სახ. ეკლესია და სკალდის მიქაელის და გაბრიელის ეკლესია. ამასთან ლენტეხთან ახლოს მდებარეობს კურორტი მუაში, რომელიც სამკურნალო მინერალური წყლითაა ცნობილი. მოლაშქრეებს კი ქვემო სვანეთში შეუძლიათ ისეთი გასაოცარი მარშრუტებით ისიამოვნონ, როგორიცაა შკედი–ლიხეთის და სასაში–ლაშიჭალის ბილიკები.

რა ვნახოთ სვანეთში?

სვანეთის მრავალფეროვნება ნებისმიერი ტიპის მოგზაურს დაუვიწყარ თავგადასავლებს პირდება. კავკასიონის მთებთან მდებარე ულამაზეს კუთხეში თავმოყრილია ისტორიული ადგილები, ზამთრის კურორტები და გასაოცარი არქიტექტურული ნიმუშები.

სვანეთის მთავარი ღირსშესანიშნაობები სვანური კოშკებია, რომლებიც ორიგინალური არქიტექტურით და ისტორიული მნიშვნელობით გამოირჩევა. სვანეთში ასევე შეგიძლიათ უკეთ გაეცნოთ საქართველოს ჭედური ხელოვნების ისტორიას და მოინახულოთ სვანეთის ისტორიულ–ეთნოგრაფიული მუზეუმი. უძველესი მონასტრების მონახულებით, როგორიცაა ლამარია და ლაგურკა, საქართველოს წარსულში იმოგზაურებთ. სვანეთში ბევრი ისტორიული თუ ახლად აშენებული ტაძარია, რომელთა შორის პოპულარულია ჩვაბიანის მაცხოვრისა და მაცხავარიშის მთავარანგელოზთა ეკლესიები.

სვანეთი არც ექსტრემალური ტურიზმის მოყვარულებს ტოვებს თავგადასავლების გარეშე. ცნობილი სათხილამურო კურორტები, თეთნულდი და ჰაწვალი გაუკავალავ თოვლში სრიალის გასაოცარ შესაძლებლობებს გაძლევთ. ლაშქრობის მოყვარულებს, კი შეუძლიათ მოინახულონ ქორულდის ტბები და შდუგრას ჩანჩქერი. შესაბამისად, სვანეთი მდიდარი მხარეა, როგორც კულტურული მემკვიდრეობით, ასევე ბუნების ძეგლებით.

მესტია

მესტია ზემო სვანეთის ადმინისტრაციული ცენტრია, რომელიც გამორჩეული სილამაზის ქალაქს წარმოადგენს, ტერასული განლაგებით, პანორამული ხედებით კავკასიონზე და მაგიური, უძველესი სვანური კოშკებით.

უშგული

უშგულის თემი ოთხ სოფელს აერთიანებს და საქართველოს უმაღლესი მწვერვალის, შხარას კალთებზე მდებარეობს. უშგული ულამაზესი ხედებით და გასაოცარი ისტორიული ძეგლებით გამოირჩევა, რომელთა შორისაა თამარ მეფის რეზიდენციები და უშგულის ლამარია.

ბეჩო–მაზერი

ზემო სვანეთში მდებარე მაზერის სოფელი ბეჩოს თემში ერთიანდება. ის მესტიიდან 25 კმ–ით არის დაშორებული და მდინარე დოლრაჭალის ხეობაში მდებარეობს. მაზერი უნიკალური ბუნებით გამოირჩევა, სადაც შეგიძლიათ ისიამოვნოთ მწვანე მდელოებით და სუბალპური ფლორით.

ლენტეხი ქვემო სვანეთის ადმინისტრაციული ცენტრი და საქართველოს ერთ–ერთი ყველაზე მაღალმთიანი დასახლებული ქალაქია. ლენტეხი ნოტიო ჰავით და შედარებით თბილი ზამთრით გამოირჩევა. მთაგორიანი რელიეფის მქონე ქალაქი ცნობილია ულამაზესი ბუნებით და სამკურნალო მინერალური წყლებით.

სათხილამურო კურორტი ჰაწვალი

ჰაწვალი საქართველოს ერთ–ერთი გამორჩეული სათხილამურო კურორტია, რომელიც მესტიასთან ახლოს მდებარეობს. ის ქალაქთან საბაგირო გზითაა დაკავშირებული და ზამთრის სპორტის მოყვარულებს, სხვადასხვა სირთულის ტრასებსა და საბაგირო მარშრუტებს სთავაზობს.

სათხილამურო კურორტი თეთნულდი

ზემო სვანეთში მდებარე ეს კურორტი ზამთრის სპორტის მოყვარულთათვის გამორჩეული ადგილია. ზღვის დონიდან 2260–3160 მეტრზე მდებარე კურორტზე, რამდენიმე სახის სათხილამურო ტრასა და საბაგირო მოქმედებს, რაც ნებისმიერი დონის მოთხილამურისთვის იდეალური თავგადასავლების შექმნის საშუალებას იძლევა.

ზესხო ლენტეხის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს და ერთ–ერთი გამორჩეული ადგილია მოლაშქრეებისთვის. ზესხოში შეგიძლიათ რამდენიმე სალაშქრო ბილიკით ისიამოვნოთ, სადაც თითოეული მათგანი უნიკალური ბუნებითა და ხედებით გამოირჩევა. ზესხოში ასევე მდებარეობს ალპინისტური ბანაკი.

მდინარე ენგური სათავეს კავკასიონის წყალგამყოფ ქედზე მდებარე ენგურის მყინვარისგან იღებს. მას ათამდე მდინარე უერთდება, სანამ საბოლოოდ შავ ზღვაში ჩაედინება. ენგურის მდინარე და მასთან არსებული რელიეფი უნიკალური სილამაზითა და ფლორით გამოირჩევა.

ენგურჰესი

ენგურჰესი საქართველოს და ამიერკავკასიის უდიდესი ჰიდროელექტროსადგურია, რომელიც მდინარე ენგურზე მდებარეობს. ხუთი ჰესის კომპლექსისგან შემდგარი სადგური, მნიშვნელოვნად დიდი დატვირთვისაა, რის გამოც მას მინიჭებული აქვს ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის ძეგლის სტატუსი.

უშგულის ლამარია IX-X საუკუნეებით დათარიღებული ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესიაა, რომელიც უშგულის თემში მდებარეობს. ეკლესია ბაზილიკის ტიპისაა და გამოირჩევა უნიკალური ხატწერის ნიმუშებითა და გასაოცარი ხედით კავკასიონის მწვერვალებზე.

თამარ მეფის რეზიდენცია სვანეთის პოპულარული ისტორიული ძეგლია. გადმოცემის თანახმად, თამარ მეფე სვანეთს ხშირად სტუმრობდა, რის ფონზეც აქ აიგო მისი სახელობის რეზიდენცია, რომლის ნანგრევები დღემდე შემორჩენილია. რეზიდენციის ნაწილს ასევე შეადგენდა ტრადიციული კოშკი, გალავნითა და სხვა დამხმარე ნაგებობებით.

ისტორიულ–ეთნოგრაფიული მუზეუმი იდეალური ადგილია იმისთვის, რომ უკეთ გაიცნოთ სვანეთის ისტორიული მემკვიდრეობა და მოინახულოთ უნიკალური არქეოლოგიური აღმოჩენები, უძველესი ნაბეჭდი წიგნები, ჭედური ხელოვნების ნიმუშები და ხატები.

შხარა

საქართველოს უმაღლესი მწვერვალის სახელწოდება სვანური ენიდან მომდინარეობს და “ცხრას” ნიშნავს. მისი სიმაღლე 5201 მეტრია და წარმოადგენს გასაოცარ მწვერვალს და პროფესიონალი ალპინისტების ერთ–ერთ გამორჩეულ დანიშნულებას.

თეთნულდი

თეთნულდი საქართველოს ერთ–ერთი უმაღლესი მწვერვალია და მისი სიმაღლე 4974 მეტრია. კრისტალური ქანებისგან აგებული მყინვარი, მთავარ წყალფამყოფ ქედზეა და გამოირჩევა უნიკალური სილამაზით და რთულად დასალაშქრი რელიეფით.

უშბა

უშბის ორთავიანი მწვერვალის სიგრძე 4710 მეტრია. მესტიასთან ახლოს მდებარე კრისტალური ქანებით აგებული მწვერვალი გამორჩეული დანიშნულებაა ალპინისტებისთვის. რელიეფის კუთხით, განსაკუთრებით რთულად დასალაშქრია სამხრეთ მწვერვალი.

ჭალაათის მყინვარი ერთ–ერთი ყველაზე რთული რელიეფის მქონე მყინვარია სვანეთის კავკასიონის მთავარ ქედზე და ის ხეობური ტიპისაა. მყინვარი ორი ნაკადისგან შედგება და იკვებება ისეთი მწვერვალების ფერდობებიდან, როგორიცაა უშბა და ჩათინი.

მესტიის ჯვარი ერთ–ერთი სალაშქრო ბილიკის დანიშნულების საბოლოო წერტილია. ჯვარი ქალაქთან მდებარე ჩრდილოეთის ბორცვზეა დადგმული, საიდანაც გასაოცარი პანორამული ხედები იშლება. მესტიის ჯვრის სანახავად გასავლელი მარშრუტი, რელიეფურად საკაოდ მარტივია.

ეს არის ძველი საცხოვრებელი კომპლექსი მესტიაში, რომელიც მოიცავს სვანურ კოშკს, მარანს, დილეგებს, და სხვა აღჭურვილობებს. ეს არის იდეალური ადგილი, რათა შეგექმნათ წარმოდგენა, სვანების ცხოვრების წესებსა და ჩვეულებებზე.

ცნობილი ქართველი ალპინისტის, მიხეილ ხერგიანის სახლ–მუზეუმი მესტიაში მდებარეობს. აქ დეტალურად გაიცნობთ ლეგენდარული ალპინისტის ბიოგრაფიას, მის მიღწევებს, ნახავთ პირად ნივთებს, აღჭურვილობას, ჯილდოებსა და სხვა საინტერესო დეტალებს.

ქორულდის ტბები ზემო სვანეთში, კავკასიონის მყინვარებთან ახლოს მდებარეობს. ეს საკმაოდარის ერთ–ერთი პოპულარული მარშრუტია მოლაშქრეებისთვის, რაც ტბის უნიკალური რელიეფითა და სილამაზითაა განპირობებული. ტბის სარკისებული ეფექტი და ხედი მყინვარებზე ბუნების ძეგლს გასაოცარ სილამაზეს ანიჭებს.

უშბის ჩანჩქერი შდუგრა

უშბის ჩანჩქერი იგივე შდუგრა საქართველოს ყველაზე წყალუხვი ჩანჩქერია და სოფელ მაზერთან მდებარეობს. რელიეფის კუთხით, ჩანჩქერამდე მისასვლელი ბილიკი საშუალო სირთულისაა და მნახველებს შეუძლიათ, როგორც ჩანჩქერის ძირში, ასევე მის თავზე მისვლა.

უშბის ჩანჩქერი შდუგრა

უშბის ჩანჩქერი საქართველოს ერთ–ერთი უნიკალური ბუნების ძეგლია, რომელიც სოფელ მაზერთან მდებარეობს. სვანები მას შდუგრას უწოდებენ და ის საქართველოს ყველაზე წყალუხვ ჩანჩქერს წარმოადგენს.

მესტიაში მდებარე სიყვარულის კოშკი ტურისტების საყვარელი ადგილია. ის კალის თემს, ქურდიანების გვარს ეკუთვნის და ენგურის ნაპირზეა აშენებული. კოშკს სახელი სასიყვარულო ლეგენდის თანახმად დაერქვა.

რა გავაკეთოთ სვანეთში?

სვანეთის კურორტებისა და დასახლებების მრავალფეროვნება გულგრილს არ დაგტოვებთ. აქ უამრავი გასაოცარი შესაძლებლობა გაქვთ იმისთვის, რომ გაატაროთ დრო როგორც აქტიურად, ასევე პასიურად. და თუ მაინც გაინტერესებთ რით შეგიძლიათ დაკავდეთ სვანეთში, პასუხი საკმაოდ დიდია:

ლაშქრობა და მთამსვლელობა

სვანეთი მოლაშქრეებისთვის და მთამსვლელებისთვის ერთ–ერთი საუკეთესო ტურისტული დანიშნულებაა. სვანეთი სალაშქრო ბილიკების მრავალფეროვნებით გამოირჩევა. ამასთან სვანეთი მყინვარების სამეფოა და შესაბამისად უნიკალური შესაძლებლობაა მთამსველებისთვის. აქ შეგიძლიათ სცადოთ ისეთი მწვერვალების დაპყრობა როგორიცაა თეთნულდი (4974 მ), ლაილა (4008 მ) და სხვა.

თხილამურებით სრიალი

ზამთრის ექსტრემალური სპოტისთვის, სვანეთის სათხილამურო კურორტები იდეალური არჩევანია. თეთნულდისა და ჰაწვალის კურორტებზე შესაძლებლობა გეძლევათ სხვადასხვა სირთულის ტრასაზე ისრიალოთ და იმგზავროთ საბაგიროებით.

ველოსპორტი

ველოსპორტის მოყვარულთათვის სვანეთის რელიეფი იდეალურია. განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს მესტია–უშგულის ბილიკი, რომელიც ხანგრძლივი, თუმცა რელიეფურად საინტერესო და კავკასიონის ხედებით, გამორჩეული მარშრუტია.

ცხენით გასეირნება

სვანეთში ვიზიტორებს საცხენოსნო ტურებითაც შეუძლიათ ისიამოვნონ. ცხენოსნობისთვის გამორჩეული მარშრუტია მესტია–უშგულის სალაშქრო ბილიკი, რომელიც მდინარე ადიჭალის ცხენით გადალახვასაც მოიცავს. მოგზაურები ხშირად სტუმრობენ ცხენით შდუგრას ჩანჩქერსა და სოფელ მაზერს.

ჯომარდობა

სვანეთის კლდოვანი რელიეფი ჯომარდებისთისაც გასაოცარ მარშრუტებს ქმნის. დღეს ჯომარდობისთვის ყველაზე პოპულარული მდინარე სვანეთში ნენსკრაა. აქ, ჯომარდობის სირთულის დონე III-IV დონეს შეესაბამება, შესაბამისად სვანეთის მდინარეები უფრო გამოცდილი ჯომარდებისთვისაა განკუთვნილი.

ესტუმროთ უძველეს სალოცავებს

სვანეთში უამრავი უძველესი ეკლესია და სამლოცველოა. საუკუნოვანი ტაძრების დიდი ნაწილი დანგრეულია, თუმცა ბევრი ისტორიული ძეგლი რესტავრირებულია. სვანეთის ისეთ სოფლებში როგორიცაა ნაკიფარი, კალაში და ლატალი უნიკალური ხატწერის ნიმუშებიც შეგიძლიათ დაათვალიეროთ.